Persen en producten
Koolzaad staat bekend om zijn olie. Iedere geteelde hectare brengt naast olie ook stro en koek voort. De gemiddelde koolzaadopbrengst per hectare ligt in Nederland tussen de 4000 en 5000 kg onder gunstige omstandigheden. Dit geldt voor winterkoolzaad, want voor zomerkoolzaad liggen de opbrengsten lager. Voor een goede bewaring en persing mag het zaad niet te vochtig zijn. In Nederland is het vochtgehalte vaak te hoog als het koolzaad geoogst wordt. Voor langdurige bewaring mag het koolzaad maximaal 7 tot 8 procent vocht bevatten. Om dat te bereiken wordt het gedroogd.
De droging met koude of verwarmde lucht is een proces dat tijd nodig heeft. De temperatuur moet langzaam worden opgevoerd en beginnen bij 20 tot 30° Celcius. Te snel op een hoge temperatuur drogen zorgt voor een afname van de kiemkracht en bovendien kan de olie ranzig worden. Bij het persen van de zaden kan gekozen worden voor koude of warme persing. Bij de koude persing loopt de temperatuur in de pers op tot een maximum van 40°C. De temperatuur van de persing onder meer van invloed op het fosfaatgehalte in de olie. De kwaliteit van de olie is door veel factoren beïnvloedbaar en daardoor een complex proces.
Eén hectare koolzaad levert ruim 1600 liter olie, uitgaande van een koolzaadopbrengst van 4500 kg. Deze olie is na filtering toepasbaar als spijsolie (om te bakken en te braden) en om biobrandstof van te maken. Naast olie levert dezelfde hoeveelheid koolzaad ook zo’n 3000 kg koolzaadkoek. Dit zijn de schillen van het koolzaad die na de persing overblijven. Hier zit nog een deel van de olie in. Die kan er ook uitgehaald worden met een chemische stof, dit proces heet hexaan extractie, ofwel warme persing. De olie die hier uit voortkomt kan alleen gebruikt worden voor biobrandstof.
Producten
Koolzaadolie
Koolzaadolie kan goed als grondstof voor voedseldoeleinden worden gebruikt. Het bevat Omega 3 en Omega 6 vetzuren, die gezond zijn doordat ze vallen onder de zogenaamde meervoudig onverzadigde vetzuren. In Europa wordt de olie voor het grootste deel gebruikt als grondstof voor margarine. Verder wordt het gebruikt als bakolie en als spijsolie. In Duitsland bijvoorbeeld neemt het gebruikt van koolzaadolie voor voedseldoeleinden snel toe en is koolzaadolie als bakproduct gewoon in de supermarkt te vinden. In dat land is ongeveer 11 procent van de consumptie-olie koolzaadolie. In Canada is dit zelfs 40 procent. Ook in Nederland gebruikt men steeds vaak koolzaadolie in de keuken. Onze koolzaadolie is in bijna iedere supermarkt in Nederland te koop, onder ons eigen merk Brassica.
Eigenschappen van Brassica koolzaadolie
Veelzijdige olie die in geen enkele keuken zou mogen ontbreken en die gebruiksvriendelijk is.
Laag percentage verzadigde vetzuren
Rijk aan enkelvoudige onverzadigde vetzuren
Gunstige verhouding tussen Omega-6 en Omega-3 vetzuren
Hoog gehalte aan Linoleenzuur( Omga-3)
Rijk aan Vitamine E
GMO – vrij
Voor verkoop en verdere informatie over Brassica koolzaadolie kunt u contact opnemen met Erik Schieven, telefoon 06 – 51 64 04 73.
Koolzaadhoning
Het bloemrijke koolzaad vormt voor bijen een aantrekkelijke aanvlieghaven. De planten brengen veel nectar en stuifmeel voort waar de bijen graag gebruik van maken. Door de bijenkasten te plaatsen nadat de eerste bloemen opengaan, raken de insecten gewend aan het koolzaad waardoor ze de rest van het seizoen dit gewas blijven bezoeken.
De samenwerking tussen de imker en de koolzaadteler levert niet alleen volle potten honing op. De teler kan eveneens een hogere opbrengst van het koolzaad verwachten. Oostenrijks onderzoek heeft aangetoond dat de opbrengsten tot 30 procent kunnen toenemen door de betere bestuiving van het gewas door de bijen.
Wel is het van belang dat de telers bij de bescherming van het gewas met de middelenkeuze rekening houden met de bijen.
Stro
Het stro van koolzaad kan goed benut worden als bodembedekker in stallen. Door het stro te hakselen op 3 tot 6 cm lengte, of te malen tot een grootte van
0,5 tot 5 cm is het goed te gebruiken in rundvee- en paardenstallen.
Koolzaadstro neemt snel en veel ammoniak en vocht op. Naast de goede werking van deze strosoort blijkt dat de koeien ook het liefst in een bed van koolzaadstro liggen. De Animal Sciences Group onderzocht verschillende strooiseltypen waarbij de veestapel keuze had uit het soort ligbed. De ligboxen met koolzaadstro waren altijd bezet.
Koolzaadkoek (veevoer)
Na het persen van de olie uit het koolzaad blijft de zogenaamde koolzaadkoek over, de vaste massa van de zaden. De veevoerindustrie gebruikt deze koek als grondstof. Het product is eiwitrijk, met relatief veel onbestendig eiwit. De hoeveelheid vet in de koolzaadkoek is deels afhankelijk van de persmethode die gebruikt is.
Bij koolzaadkoek van koude persing varieert het ruw vetgehalte tussen de 11 en 18 procent, bij warme persing varieert dit gehalte tussen de 7 en 9 procent. Koolzaadkoek van koude persing is daarmee een betere bron van plantaardig vet voor het rantsoen vanwege de hogere energiewaarde.
Om koolzaadkoek als restproduct toch een meerwaarde te geven is de veevoersector een gekende oplossing, maar de komst van de biogasinstallaties brengt wellicht meer mogelijkheden. Op welke wijze de energie uit koolzaadkoek het beste benut kan worden en of deze afzet een hogere meerwaarde aan het product geeft zal nog verder onderzocht moeten worden.